Από το Dojo μας
Ο Συμβολισμός των 7 Πτυχών της Hakama.
Η Hakama είναι παραδοσιακή Ιαπωνική ενδυμασία – φαρδύ παντελόνι με 7 πτυχές/πιέτες η οποία χρησιμοποιείται συνήθως σε μαχητικές Τέχνες όπως το Aikido, Kendo, Iaido, και Kyodo. Για όλους όσους ασχολούνται για χρόνια με τις παραπάνω Τέχνες, η ένδυση με την προσθήκη της Hakama στην εξάσκησή τους θεωρείται ότι αποτελεί ένα μείζον θέμα στη σκέψη τους. Πολλοί ασκούμενοι των Μαχητικών Τεχνών εξασκούνται μόνο με την φιλοδοξία ότι κάποια μέρα θα είναι ικανοί να φορέσουν τη Hakama, χωρίς όμως να συνειδητοποιούν τη βαθύτερη σημασία και το νόημά της. Επίσης, πολλοί εξασκούμενοι, ατυχώς για αυτούς, θέλουν να φορούν τη Hakama απλά και μόνο για καλαισθητικούς λόγους.
Άραγε γνωρίζουμε πραγματικά το νόημα της Hakama; Επειδή «η κατανόηση της ψυχής (του πνεύματος) μίας Hakama θα μας βοηθήσει να εξασκήσουμε το Aikido», όπως μας δίδαξε o O’ SENSEI.
Στο Aikido, η Hakama συνήθως φοριέται από εκπαιδευόμενους – άνδρες που έχουν επιτύχει να είναι σε επίπεδο Yudansa ( Δηλαδή μαύρη ζώνη – shodan και πάνω), εξαιρουμένων των γυναικών που έχουν τη δυνατότητα να τη φορούν σε πιο χαμηλά επίπεδα τεχνικής γνώσης (kyu). Αυτή η παράδοση δημιουργεί άθελά της μία ψευδή αντίληψη στους ασκούμενους του Aikido στην εκτίμηση της σημασίας της hakama στην πρακτική εξάσκησή τους. Υπάρχει η λανθασμένη άποψη, η οποία συνεχώς και αυξάνεται, ότι κάποιος που φοράει τη hakama, αντιπροσωπεύει και το επίπεδο γνώσεων του “Sensei”(Διδασκάλου), ή ότι θεωρείται συμβολικά ότι είναι ανώτερος στην τεχνική του κατάρτιση. Αποτελεί επίσης λυπηρό γεγονός αν ο εκάστοτε Aikidoka βιαστεί και πιέσει τον εαυτό του να συμμετέχει στις εξετάσεις που γίνονται για να διαπιστωθεί η πρόοδός του στην Τέχνη, μόνο και μόνο για να φορέσει τη hakama. Μόλις επιτύχει αυτό που επιθυμεί, άραγε το Aikido που κάνει έχει κατανοηθεί και πραγματωθεί στην ουσία του; Θα έπρεπε για όλους εμάς που αγαπάμε να ασκούμε τη συγκεκριμένη Τέχνη, να είναι σημείο έντονης ανησυχίας, ώστε να μην βαδίζουμε σε λάθος μονοπάτια. Επομένως, είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε και να εξετάσουμε το βαθύ νόημα της hakama που φοράμε στην πράξη.
H Hakama είναι ένα σύμβολο του Πνεύματος του Budo στο Aikido. Υπάρχει μία διαχρονική φιλοσοφία και αξίες που διέπουν τον Budoka ( Τον Ιππότη της Μεσαιωνικής Φεουδαρχικής Εποχής Των Σαμουράι), καθόσον όποιος θέλει να βαδίσει στα «Ιπποτικά Μονοπάτια», φέρει και την υψηλή ηθική ευθύνη για την hakama που φοράει. Υπάρχουν, λοιπόν, σε αυτήν 7 πιέτες – πτυχές που τεντώνονται κατακόρυφα, 5 στο μπροστινό μέρος και 2 στο πίσω μέρος αυτής. Κάθε μία πτυχή έχει μία βαθιά έννοια ως σύμβολο που είναι χαρακτηριστικό της διδασκαλίας του Budo. 7 διδασκαλίες του Budo που αποτελούν και τους 7 βασικούς πυλώνες του.
1. Η Αλήθεια
Η αλήθεια είναι η αποκορύφωση της υψηλότερης ανθρώπινης αναζήτησης στη ζωή. Επειδή η υψηλότερη ΑΛΗΘΕΙΑ είναι μία και μοναδική και δεν είναι άλλη από την ύπαρξη του Θείου. Ο άνθρωπος στο ταξίδι της ζωής του θα αισθάνεται άδειος και χωρίς νόημα χωρίς να συνειδητοποιεί ότι είναι απλώς ένα μικρό κομμάτι από αμέτρητες δημιουργίες του Θεού. Πολλές φορές ο άνθρωπος με την ανάπτυξη του ΕΓΩ θεωρεί τον εαυτό του σαν να είναι το επίκεντρο του κόσμου και του σύμπαντος. Στην πραγματικότητα είναι σαν ένας κόκκος άμμου μέσα στην έρημο. Η έλευσή του και η αποχώρησή του δεν έχει απολύτως κανένα νόημα, εκτός αν ανακαλύψει την αληθινή έννοια της ζωής στον κόσμο.
Στο Budo, οι Πνευματικές Αξίες είναι η ουσία της διδασκαλίας και του τελικού προορισμού του ταξιδιού της ζωής ενός budoka. Οι άνθρωποι που προσπαθούν να καταλάβουν και να εφαρμόσουν το Budo μέσω της εξάσκησης των μαχητικών τεχνών πρέπει να έχουν σαν Γνώμονα την αναζήτηση της Αλήθειας, που είναι κάτι πολύ πιο Εσωτερικό και με Θεία Σοφία εμπλουτισμένο. «Δεν υπάρχει τίποτα σε αυτήν τη ζωή που να μην μας διδάσκει», όπως επιβεβαιώνει και ο O’ Sensei. Αν ενταχθούν αυτές οι Πνευματικές Αξίες στην καθημερινή μας ζωή, αλλά και στην εξάσκηση των πολεμικών τεχνών, τότε και μόνο έχουμε κάνει ένα μεγάλο βήμα στην Αναζήτηση της Αλήθειας και στην ουσιαστική εφαρμογή του Budo.
2. Σεβασμός & Τιμή
Στην Ιαπωνική κουλτούρα η απόδοση Σεβασμού και της Τιμής προς τους άλλους είναι πάρα πολύ διαδεδομένη. Αυτές υποδεικνύονται κυρίως με την υπόκλιση “Rei” ενός ανθρώπου για κάποιον άλλον. Στο Budo σαν συμπεριφορά Σεβασμού, η οποία είναι και η αντίληψη για την αξία που αποδίδει στην Τιμή ένας Σαμουράι, είναι ότι για να θεωρηθεί ένας Σαμουράι άξιος Τιμής, έπρεπε να γνωρίζει πρωτίστως να σέβεται και να τιμά με τη συμπεριφορά του τους άλλους ανθρώπους.
Στην ηθική φιλοσοφία είναι πολύ σημαντικό να εξασκείται κανείς πώς να συμπεριφέρεται σωστά και ευγενικά, ειδικά όσον αφορά τους γονείς, τους δασκάλους και τους ανώτερους στην ιεραρχία.
Στο “Bushido Shosinshu”, ένα βιβλίο που γράφτηκε από τον Taira Shigesuke (1639-1730), γράφεται ότι: «για τους ιππότες (budoka), η καλή φροντίδα των ηλικιωμένων (γονέων) είναι θεμελιώδες πράγμα». Περαιτέρω, εξήγησε ότι οι γονείς μας είναι η προέλευση της ύπαρξής μας στη γη, η σάρκα και το αίμα που έχουμε αρχικά προέρχεται από τη δική τους. Οι γονείς θα κάνουν το καλύτερο για τη ζωή των παιδιών τους. Συνεπώς καθίσταται καθήκον κάθε ανθρώπου, ειδικά για εκείνον που ακολουθεί το μονοπάτι των ιπποτών (budoka), να «θυσιαστεί» όταν απαιτούν οι συνθήκες και να τιμήσει και τους δύο γονείς για το υπόλοιπο της ζωής του.
Επιπρόσθετα πρέπει να σεβόμαστε τους Δασκάλους μας. Ο Δάσκαλος στα Ιαπωνικά ονομάζεται “Sensei”. Δάσκαλος θεωρείται και εκείνος που είναι πιο ηλικιωμένος από εμάς, καθότι κατέχει μία βαθύτερη κατανόηση της γνώσης και της σοφίας της ζωής. Στο Budo, οι Δάσκαλοι περιγράφονται και ως οι δεύτεροι γονείς μας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι μας δίδαξαν πολλά πράγματα για τη ζωή. Επίσης, εκπαιδεύουν και βοηθούν τους μαθητές να μπορούν να ζήσουν μια καλή και ενάρετη ζωή. Ένας Δάσκαλος “Sensei” στο Budo κατέχει μία Πνευματική θέση, όπου η ηθική ευθύνη της διδασκαλίας δεν είναι αρκετή. Θα πρέπει να είναι υπεύθυνος για την εκπαίδευση των μαθητών ώστε να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι Σωματικά, Διανοητικά, Ηθικά και τελικά Πνευματικά. Δυστυχώς στη σύγχρονη εκπαίδευση δεν απαντάται αντίστοιχος Πνευματικός Διδάσκαλος, αλλά ένας που κατέχει μία λειτουργική θέση στο εκπαιδευτικό σύστημα.
Εκείνος που εκπαιδεύεται στο Budo, δεν δύναται να θεωρεί κάποιον που τον δίδαξε ότι ήταν ένας πρώην Δάσκαλός μου, όπως δεν μπορεί κανείς να πει οι «πρώην γονείς μου», τη στιγμή μάλιστα που και ο ίδιος έχει γίνει γονέας. Οι Γονείς θα εξακολουθούν να είναι οι γονείς μας, τους οποίους θα πρέπει να τους αγαπάμε και να τους τιμούμε ως το τέλος της ζωής μας. Επίσης για τους Δασκάλους μας, θα παραμείνουν οι δάσκαλοί μας διότι οι γνώσεις που δίδονται από αυτούς θα μας καθοδηγούν μέχρι το τέλος της ζωής μας.
3. Τιμιότητα και Ειλικρίνεια
Η τιμιότητα και η ειλικρίνεια με λόγια και πράξεις είναι ουσιαστικής σημασίας στο Budo. Όταν τιμούμε κάποιον, πρέπει να το εκδηλώνουμε με όλη μας την καρδιά και την ψυχή μας, όχι απλά μόνο με την φυσική παρουσία μας (επιτηδευμένα). Όταν μιλάμε, να λέμε πάντοτε την αλήθεια, τι πραγματικά αισθάνεται η καρδιά μας και το μυαλό μας με ένα καλό και τίμιο τρόπο έκφρασης. Η τιμιότητα είναι δύσκολο να εκφραστεί εκτός από εκείνους που έχουν περίσσιο θάρρος στην ψυχή τους. Η διατήρηση της εμπιστοσύνης των άλλων, είναι μία από τις σημαντικότερες πτυχές της τιμιότητας και της ειλικρίνειας.
Μία ιστορία αναφέρεται : « Αν εμπιστευθούμε χρυσάφι στα χέρια ενός φίλου ο οποίος θα ταξιδέψει μακριά, πρέπει να είμαστε βέβαιοι ότι το χρυσάφι είναι ασφαλές και ότι θα μας επιστραφεί ακέραιο πίσω. Υποθέτοντας ότι αυτό θα συμβεί ακόμη και αν ο φίλος μας στη διαδρομή πεθάνει, θα πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι το χρυσάφι είναι σε ασφαλή χέρια των κληρονόμων ή της οικογένειάς του και ότι κανείς από αυτές τις κατηγορίες προσώπων δεν θα καρπωθεί το παραμικρό πλεονέκτημα από αυτή τη δυσάρεστη κατάσταση». Άνθρωποι που μπορούν να κάνουν τέτοια πράγματα είναι αληθινοί «Ιππότες».
4. Πίστη - Αφοσίωση
Η Πίστη – Αφοσίωση αποτελεί μια αξιέπαινη χειρονομία, την στιγμή που η προδοσία υποδηλώνει χαμηλή και περιφρονητική συμπεριφορά. Ένας αληθινός ιππότης θα διατηρήσει την πίστη του και την αφοσίωσή του σε κάτι ανώτερο ακόμη και όταν πρέπει να θυσιάσει τη ζωή του για τα ιδανικά του. Ο Σαμουράι στα παλιά χρόνια (πριν από την εποχή Meiji – εποχή του μετασχηματισμού στη νέα Δυτική μοντέρνα κουλτούρα) ήταν πρόθυμοι να θυσιάσουν τη ζωή τους για να υπερασπιστούν τον Άρχοντά τους ή το δρόμο (RIU) της πολεμικής τους τέχνης. Στις μέρες μας, η πίστη και η αφοσίωση, εφόσον ενυπάρχει, θεωρείται μία πολύ ευγενής στάση και συνάμα πολύ σπάνια. Η συγκεκριμένη συμπεριφορά ανήκει μόνο σε εκείνους που έχουν το Θάρρος εμποτισμένο στην ψυχή τους. Συνήθως αυτό που πραγματικά συμβαίνει στην σημερινή εποχή, είναι ότι πολύ εύκολα κάποιος προβαίνει στην προδοσία, εφόσον μπορεί κάτι να βλάψει τον εαυτό του ή έχει μεγαλύτερο όφελος από μία κατάσταση. Η συγκεκριμένη συμπεριφορά αντίκειται στο Δρόμο του Budo (του Ιππότη).
Η αφοσίωση στην εφαρμογή του Δρόμου που ακολουθεί η Πολεμική Τέχνη η οποία ασκείται, είναι ακόμη σχετική με το παρών, αλλά όχι και με την έννοια της απαγόρευσης της μάθησης των διδασκαλιών των άλλων Μαχητικών Τεχνών. Ο κάθε ασκούμενος πρέπει να διατηρεί το καλό όνομα της Σχολής την οποία ακολουθεί και εξασκείται με έναν τρόπο δεν αντίκειται στην Παράδοσή της και της Γνώσης που έχει μάθει.
5. Ευγένεια : Τρόπος Συμπεριφοράς
Ο κώδικας Δεοντολογίας και ο τρόπος Συμπεριφοράς αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του Budo. Χωρίς τη σωστή και αξιοπρεπή συμπεριφορά, κάποιος δεν μπορεί να ονομαστεί «πολεμιστής», ακόμη και αν θεωρείται κορυφαίος στις τεχνικές. Η στάση “Rei” – Υπόκλιση είναι ένα παράδειγμα που μπορεί εύκολα κάποιος να κατανοήσει. Η Υπόκλιση γίνεται όταν κάποιος εισέρχεται σε ένα dojo για να εξασκηθεί αλλά και στο τέλος αυτής και πρέπει να γίνεται με βαθιά κατανόηση. Πολλές φορές το να υποκλιθεί κανείς θεωρείται δεδομένο, αλλά αγνοείται το Πνεύμα της πρακτικής αυτής. Ας έχουμε κατά νου ότι η πρακτική μας εξάσκηση δεν περιορίζεται μόνο για να εξασκήσουμε τις τεχνικές, αλλά αναμένεται να αποτελέσει έναν Νοητικό, Ηθικό και Πνευματικό Στόχο που κάθε aikidoka πρέπει να έχει και μπορεί να εφαρμόσει ενδεχομένως και σε οποιασδήποτε άσχημες συνθήκες της καθημερινότητάς του, εκτός του dojo. Σε αυτή την περίπτωση απαιτείται ένας κώδικας δεοντολογίας και συμπεριφοράς που εκδηλώνεται μέσω της αυτοπειθαρχίας με σκοπό να καλλιεργήσει το Θάρρος, που ακολουθείται από την μετριοφροσύνη.
6. Γνώση και Σοφία
Το Budo είναι μια μορφή γνώσης που παράγει Σοφία. Κάθε γνώση πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα μια αξία Σοφίας. Χωρίς Σοφία, η γνώση θα οδηγήσει σε καταστροφικά αποτελέσματα. Για αιώνες, οι άνθρωποι δημιουργούν γνώση και τεχνολογία, που δεν συνοδεύεται και από την ανάλογη Σοφία.
Σαν παράδειγμα θα μπορούσαμε να αναφέρουμε την παραγωγή των όπλων. Στις μέρες μας η ύπαρξη υψηλής τεχνολογίας στην κατασκευή των όπλων, όλο και περισσότεροι αθώοι άνθρωποι γίνονται θύματα πολέμου, ενός πολέμου που κατά βάση προέρχεται από την ανθρώπινη απληστία. Το παραπάνω αποτελεί ένα καλό παράδειγμα για το πώς η κακή χρήση της γνώσης μέσω της παραγωγής των όπλων, δεν παράγει Σοφία.
Στο Budo μαθαίνει κάποιος για την αξία της ζωής και του θανάτου. Εκπαιδεύεται με την Καρδιά του, το Νου του, και το Σώμα του να δεχτεί το θάνατο ή πολλές φορές και να τον προκαλέσει. Επομένως, η γνώση του Budo χωρίς Σοφία αποτελεί ανθρωπιστική καταστροφή. Η υψηλότερη Σοφία του Budo λοιπόν, είναι να σφυρηλατήσει την καρδιά, το μυαλό και το σώμα μας στην ενθάρρυνση και αναζήτηση της υψηλότερης αξίας της Αλήθειας.
7. Θάρρος
Το Θάρρος τοποθετείται ιεραρχικά στην τελική ακολουθία των 7 πυλώνων του Budo, επειδή το θάρρος μπορεί να επιτευχθεί μόνο αφού ένα άτομο είναι σε θέση να καταλάβει και να ηγηθεί των 6 προηγούμενων πυλώνων. Το θάρρος μέσα σε έναν ιππότη είναι μια ακτινοβολία ευγενών χαρακτήρων. Το θάρρος βασίζεται στην κατανόηση των αξιών της πραγματικής αλήθειας και της τιμής στον εαυτό μας, όχι στο θάρρος που εκδηλώνεται από την οργή και στην επιθυμία να νικήσουμε άλλους.
Η ανάμνηση του θανάτου είναι επίσης πολύ σημαντική για να καθιερωθεί ο χαρακτήρας του Budo, γιατί κάποιος που θυμάται πάντα το θάνατο θα κρατήσει τη δράση του και τη συμπεριφορά του για να παραμείνει στο δρόμο της αλήθειας. Ένας Σαμουράι πρέπει πάντα να θυμάται το θάνατο ανά πάσα στιγμή, τόσο κατά τη στιγμή της μάχης που θα μπορούσε να οδηγήσει σε θάνατο είτε τον εαυτό του είτε τον αντίπαλό του, όσο και στην καθημερινή ζωή. Το θάρρος για να αντιμετωπίσει τον θάνατο είναι μία επίγνωση για τον budoka στην αντιμετώπιση της πραγματικής μάχης, επειδή στην πραγματική μάχη δεν υπάρχει Νίκη ή η Ήττα, αλλά μόνο για να ζήσει ή για να πεθάνει. Επομένως, ένας budoka πρέπει να εξασφαλίζει ότι θα παραμείνει προσκολλημένος στην αξία της αλήθειας, διότι γνωρίζει καλά ότι η πρώτη μάχη μπορεί να είναι η τελευταία του μάχη. Από τη στιγμή που πήρε την απόφαση να πολεμήσει δεν υπάρχει σκέψη υποχώρησης ή να τρέξει. Επίσης, ότι ποτέ δεν θα μετανιώσει για την απόφασή του, ακόμη και αν γνώριζε ότι θα έχανε τη ζωή του, επειδή ήξερε ότι αυτή είναι η αλήθεια.
Ο Miyamoto Musashi εξήγησε στο βιβλίο "Go Rin No Sho" (το βιβλίο των πέντε δαχτυλιδιών) ότι ο Σαμουράι που θα βρεθεί σε μάχη, σηκώσει το σπαθί του και πει ότι: "Θα επιβιώσω εδώ", τότε είναι πιθανότερο ότι αυτός θα πεθάνει νωρίτερα από ό,τι σκέφτηκε. Αντίθετα, εάν ένας Σαμουράι έσυρε το σπαθί του και είπε: “Θα πεθάνω εδώ, θα πεθάνω με τιμή”, τότε είναι πιθανότερο ότι θα ζήσει περισσότερο από ό,τι περίμενε.
Και πάλι στο Budo, η αξία του θάρρους είναι το αποτέλεσμα της κατανόησης των αξιών της Αλήθειας και της Ηθικής Δόξας, έτσι ώστε η πραγματική μάχη δεν είναι αν θα κερδίσουμε ή θα χάσουμε, αλλά η αξία του σωστού και του λάθους στην στάση μας και στην εν γένει συμπεριφορά μας απέναντι στη ζωή που ζούμε.
Σε κάποια βιβλιογραφία, οι αξίες του Budo εξηγούνται με διαφορετική τάξη ή περιεχόμενο, αλλά εξακολουθούν να έχουν την ίδια ουσία, δηλαδή εκείνες των Ηθικών, Διανοητικών και Πνευματικών αξιών για ένα budoka. Με βάση τις αξίες που περιεγράφηκαν παραπάνω, ως ευθύνη της κατανόησης της σημασίας της Hakama που φοράει, αναμένεται ότι ο εκάστοτε aikidoka, ειδικά στο επίπεδο της Yudansha, μπορεί να καταλάβει ή να κατανοήσει στο βάθος της, να την εφαρμόσει στη ζωή και να την διδάξει στην επόμενη γενιά μαθητών.
METSUKE – Ο Πνευματικός δρόμος του πολεμιστή.
Tα μάτια του κάθε εκπαιδευόμενου στην εξάσκηση των μαχητικών τεχνών αποτελούν ένα εξαιρετικά σημαντικό στοιχείο, το οποίο δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να περάσει απαρατήρητο και να μην του δοθεί η δέουσα σημασία. Έτσι τα μάτια παίζουν εξίσου σημαντικό και συγκεκριμένο ρόλο στις μαχητικές τέχνες όπως ακριβώς κάνουν τα χέρια, η μέση, οι γοφοί, τα πόδια. Έχουν την δική τους μοναδική λειτουργία μέσω της οποίας μπορούν να παρέχουν διάφορες στρατηγικές οι οποίες ποικίλουν από σύστημα σε σύστημα. Με την ενασχόληση των μαχητικών τεχνών, λοιπόν, κρίνεται απαραίτητο ο καθένας να προσθέτει και να καλλιεργεί τη συγκεκριμένη ιδιότητα στην εκπαίδευσή του κατά τρόπο που του ταιριάζει με σύστημα της εξάσκησης που έχει επιλέξει, καλύπτοντας έτσι τις απαιτήσεις της τέχνης και τις ανάγκες του ως ανεξάρτητου εκπαιδευόμενου.
Ξεκινώντας την εξάσκηση της μαχητικής τέχνης είναι καλό σε πρώτο στάδιο να κρατάμε τα μάτια μας σε επίπεδα που να κοιτούν εμπρός. Πολλοί αρχάριοι κάνουν ένα συνηθισμένο λάθος όταν χτυπάνε να κοιτάζουν μακριά από τον στόχο τους. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα μία φυσική μείωση της ισχύος του χτυπήματος και δεν επιτρέπει τη γρήγορη προσαρμογή στην οποιαδήποτε αλλαγή στο χτύπημα. Έχει διαπιστωθεί ότι αυτή συνήθως είναι η συμπεριφορά ατόμου με «καλή καρδιά» και αγνά συναισθήματα. Η πρόσκληση του εκπαιδευτή είναι να σφυρηλατήσει το πνεύμα του μαθητή του να γίνει σκληρότερο χωρίς όμως να θυσιάσει την καλοσύνη που έχει μέσα στην καρδιά του.
Τόσο στην πνευματική όσο και στην μαχητική πρακτική συνήθως λέμε ότι τα «μάτια είναι η πύλη της ψυχής» του κάθε ανθρώπου που αποτελεί μία πολύ όμορφη και μία πολύ αληθινή φιλοσοφία. Για παράδειγμα η σχολή των πολεμικών τεχνών του Bujikan, γνωστή και ως Koto Ryu Koppojutsu (Σχολή που χρησιμοποιεί τη μέθοδο της πτώσης μέσω του κλειδώματος των οστών) η ρήση της είναι «ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΑΝΤΑ», η οποία αποκαλύπτει με σαφήνεια τη σημασία στη χρησιμοποίηση των ματιών από αυτή την ισχυρή παράδοση στις μαχητικές τέχνες. Και αυτό έχει πολλά στρώματα νοήματος και εφαρμογής. Συχνά, αυτό το σχολείο αποφεύγει την άμεση επαφή με τα μάτια και επιτρέπει την εστίαση τους να τοποθετείται απαλά στις κάτω βλεφαρίδες των ματιών του αντιπάλου. Η δήλωση που περιέχεται σε αυτό το σύστημα εξετάζει επίσης διάφορους τρόπους αξιοποίησης των οφθαλμών, όπως για να δημιουργήσουν εξαπάτηση, ή για να προβάλλουν την αίσθηση όπως εκείνη ενός γερακιού κοιτάζοντας προς τα κάτω τη λεία του.
Τα μάτια έχουν ενεργό και ιδιαίτερο ρόλο στην κίνηση μας και πρέπει να συμπεριληφθούν στην εκπαίδευση του kata (προκαθορισμένη μορφή) ή waza (τεχνική). Έχει διαπιστωθεί ότι βοηθούν στην άσκηση της φύσης και του χαρακτήρα της κάθε φόρμας και έτσι με αυτό τον τρόπο να αποκτήσει ο ασκούμενος πρωτίστως μία καλή αίσθηση της κάθε κίνησης. Με τη συνεχή εξάσκηση και την εστίαση στα μάτια, εφόσον αυτά χρησιμοποιηθούν σωστά με την εκδήλωση του τι αισθάνεται και τι βιώνεται από τον κάθε εκπαιδευόμενο, σε βάθος χρόνου εμφανίζονται τα επιθυμητά αποτελέσματα τα οποία φαίνονται ευκρινώς και με εκείνους με τους οποίους εξασκούμαστε μαζί.
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιούνται τα μάτια διαφέρει ανάλογα με το Σύστημα της Τέχνης που ο καθένας εξασκεί, καθώς υπάρχουν πολλές χρήσιμες και εξαιρετικά αποτελεσματικές μέθοδοι για τη χρήση των ματιών στις εφαρμογή των τεχνικών. Έτσι, ορισμένα συστήματα υπογραμμίζουν τη χρήση «μαλακών ματιών», ενώ μερικά άλλα προτιμούν να χρησιμοποιούν ένα ισχυρό εκφοβιστικό βλέμμα για να επιδείξουν τη δύναμη του μαχητικού τους πνεύματος και να προσπαθήσουν να αποδυναμώσουν το πνεύμα των αντιπάλων. Άλλα μας διδάσκουν να χρησιμοποιούμε «τα νεκρά μάτια» ή να κρατάμε τα μάτια μισάνοιχτα, τρία τέταρτα κλειστά, ή να αποφεύγουμε την επαφή με τον αντίπαλο μέχρι να γίνει κάποιος πιο ικανός στην μαχητική τέχνη. Με βάση τα παραπάνω γρήγορα και εύκολα μπορεί να συναγάγει ο καθένας τη σημασία της στρατηγικής που εφαρμόζεται μέσω της χρήσης των οφθαλμών σε όλες αυτές τις μεθόδους. Δεν υπάρχει κανένας σωστός τρόπος, ο σωστός τρόπος είναι εκείνος που λειτουργεί αρμονικά με το συγκεκριμένο σύστημα που έχουμε επιλέξει για εξάσκηση ή δημιουργεί αποτελεσματικά τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Το όραμα της επιλογής για τους περισσότερους πολεμιστές είναι να δουν μέσα από την περιφερειακή όραση σε αντίθεση με την άμεση όραση. Το γεγονός αυτό όχι μόνο επιτρέπει στον Πολεμιστή να βλέπει περισσότερο μέσα από ένα εκτεταμένο οπτικό πεδίο, αλλά του επιτρέπει να δει πέρα από εκείνα που βλέπει με την άμεση όραση. Κοιτάζοντας κάποιος άμεσα τον αντίπαλο του, του δίνει την αίσθηση ότι ψάχνει κάτι περισσότερο μέσα από αυτόν. Ακριβώς όπως τα μάτια μπορούν να προβάλουν τη βαθιά αγάπη του ενός ανθρώπου για τον άλλο, ή το εκδηλωμένο πάθος για κάτι, μπορούν επίσης να προβάλλουν και τη δύναμη του πνεύματος. Τα μάτια χρησιμοποιούνται συνήθως στις μαχητικές τέχνες για να καταπολεμήσουν τον φόβο και την αμφισβήτηση των ικανοτήτων που μπορεί να αισθάνεται κάποιος που αντιμετωπίζει σε μία «Μάχη» έναν ισχυρό αντίπαλο. Αυτή η Δύναμη ελάχιστα έχει να κάνει με τη φυσική σωματοδομή και ρώμη του πολεμιστή, αλλά έχει να κάνει με την Εσωτερική Δύναμη και το Αγωνιστικό Πνεύμα που τον διακατέχει, είναι δηλαδή μία καθόλα Πνευματική διαδικασία και κατάσταση, η οποία δεν πρέπει να συγχέεται με το «ΕΓΩ». Το «ΕΓΩ» μπορεί εύκολα να διακριθεί μέσω της χρήσης του διαισθητικού ματιού. Αυτή η συγκεκριμένη τακτική του «Άγριου Βλέμματος» χρησιμοποιείται σήμερα από πολλούς μαχητές του δρόμου, καθώς και από εκείνους που μπορεί να μην έχουν τη δυνατότητα να την υποστηρίξουν και απλά προσπαθούν να μπλοφάρουν μέσα από μία επικίνδυνη κατάσταση. Ένας ικανός και έμπειρος «πολεμιστής» συνήθως αποφεύγει την άμεση επαφή με τα μάτια μέχρι να φτάσει σε ένα άλλο επίπεδο όπου το πνεύμα του να είναι αρκετά ισχυρό ώστε να συνθλίψει το πνεύμα οποιουδήποτε αντιπάλου συναντήσει.
Το “METSUKE” είναι ένας κοινός ιαπωνικός όρος που αφορά το βλέμμα, το βλέμμα που ατενίζει, το επίμονο κοίταγμα και χρησιμοποιείται για να υποδείξει ορισμένες μορφές όρασης που χρησιμοποιούνται από τα μάτια. Σε ένα πρώτο επίπεδο, αυτό αναφέρεται στην πραγματική φύση αυτού που βλέπουμε. Κοιτάζοντας τον αντίπαλο πολλές φορές αξιολογούμε όλες τις λεπτομέρειες του σώματός του, ενώ δεν επιτρέπουμε την εστίασή μας να σταθεροποιηθεί πάνω σε ένα όπλο, όπως π.χ. ένα σπαθί. Σε ένα διαφορετικό επίπεδο, όμως, ο όρος αναφέρεται στην ψυχική φύση της διαίσθησής μας ή στην απόκτηση της διορατικότητας μέσω του να βλέπει (αντιλαμβάνεται) την Αλήθεια. Αυτή η πτυχή του όρου πηγαίνει πολύ βαθύτερα στην εσωτερική έννοια του να χρησιμοποιεί αυτό που συνήθως λέγεται το Τρίτο Μάτι ή διαφορετικά το Μάτι του Νου.
Enzan no Metsuke είναι μια άλλη εκδοχή της χρήσης των ματιών και πιο άμεσα σημαίνει "Ατενίζοντας το Μακρινό Βουνό." Αυτή είναι μια σημαντική ιδέα κατάρτισης αρκετών που ασχολούνται χρόνια με το Battojutsu (ξιφασκία) και έχει πολλές εφαρμογές. Από την απόκτηση της δυνατότητας να βλέπουν όλα όσα βρίσκονται μπροστά τους χωρίς το κανονικό επίπεδο φιλτραρίσματος που τείνει να κάνει ο νους, έως να τονίσουν ένα σημείο όρασης που επικεντρώνεται συνήθως μεταξύ του κεφαλιού και του ώμου του αντιπάλου, για να επιτρέψει να σχεδιάσει το μυαλό και να δει τι δεν βλέπει συνήθως. Αυτή η διαδικασία βοηθά επίσης όταν κάποιος διευρύνει το μυαλό του για να γεμίσει το χώρο ή να περιβάλλει τον αντίπαλό του.
Στο Κινεζικό σύστημα του Baguazhang, συχνά εστιάζουν τα μάτια τους είτε στο άκρο του δείκτη του εμπρόσθιου εκτεταμένου βραχίονα, είτε στο Στόμα του Δράκου (που επίσης αναφέρεται ως στόμα της τίγρης) μεταξύ του αντίχειρα και του δείκτη. Αυτό βοηθά στην ανάπτυξη μιας πολυδιάστατης εστίασης που αντιμετωπίζει τα πράγματα τόσο μακριά όσο και κοντά, χωρίς να χάσει κάποιος την όραση ενός από αυτά κατά τη διάρκεια της φρενίτιδας της κίνησης σε μία μάχη. Αυτό τείνει να είναι εύκολο στην αρχή κατά τη διάρκεια του κύκλου με τα πόδια, αλλά μπορεί να γίνει πιο ανταγωνιστικό όταν προστεθούν τα μάτια κατά τη διάρκεια των αλλαγών της παλάμης. Τα μάτια θα αλλάξουν από το ένα χέρι στο άλλο χέρι σε ένα συγκεκριμένο σημείο της κίνησης. Όλα αυτά βοηθούν τον εκπαιδευόμενο να αναπτύξει γρήγορες κινήσεις χωρίς να χάσει την ισορροπία του. Επιπλέον, βοηθά στην πρόληψη της ζάλης ενώ στρέφεται σε ταχείες κυκλικές κινήσεις όταν ασχολείται με πολλούς αντιπάλους.
Είναι καλό να καταλάβουμε ότι στο Qigong, τα μάτια είναι συχνά κλειστά ή διατηρούνται μισάνοιχτα. Ωστόσο, κατά την άσκηση Tai Chi τα μάτια θα πρέπει να παραμείνουν ανοιχτά. Όταν κάποιος ασκείται στο Tai Chi, κρατάει τα μάτια ανοικτά και συντονισμένα με την κίνηση του σώματος με αποτέλεσμα να είναι εύκολο κάποιος να συμπαρασυρθεί μέσα στη ρυθμική έκσταση αυτών των απίστευτων μορφών, καθώς αισθάνεται απίστευτα χαλαρωτικά, που όμως πρέπει να ληφθεί μέριμνα να μην πέσει σε αυτή την παγίδα. Επίσης, στο Tai Chi, είναι συνηθισμένο να εστιάζουν τα μάτια λίγο στο πλάι πριν μετακινηθούν προς αυτή τη συγκεκριμένη κατεύθυνση.
Για να μάθουμε καλύτερα τι πρέπει να κάνουμε, ας δούμε μερικά πράγματα που πρέπει να αποφύγουμε κατά την εκπαίδευση. Τα μάτια αντανακλούν όχι μόνο την ψυχή, αλλά και το μυαλό. Συνδέονται με τον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα. Τα μάτια που ανοιγοκλείνουν δεν αποτελούν μόνο ένδειξη φόβου και απελπισίας, αλλά δείχνουν και ένα τεταμένο νευρικό σύστημα που μπορεί επίσης να γίνει κατανοητό για κάποιον που έχει διογκωμένες τις κόρες των ματιών. Το κλειδί είναι λοιπόν να μάθει ο εκπαιδευόμενος να χαλαρώνει τα μάτια. Αυτό είναι το πρώτο και σημαντικότερο βήμα για να διατηρηθεί το νευρικό σύστημα χαλαρό. Να αποφεύγει να κοιτάει πέρα από τον αντίπαλο κατά τη διάρκεια ενός χτυπήματος, ειδικά στα αρχικά στάδια της εκπαίδευσης. Η διατήρηση των επιπέδων των ματιών και η ευθεία προς τα εμπρός είναι κρίσιμα για την ανάπτυξη εστίασης, δύναμης και ισορροπίας. Δεν πρέπει να αφήνει τα μάτια να κοιτάζουν απευθείας στην περιοχή που σκοπεύει να εφαρμόσει μια τεχνική (εκτός και αν το κάνει ως μια μορφή εξαπάτησης) καθώς ο αντίπαλος μπορεί εύκολα να καταλάβει την πρόθεσή τους με αυτόν τον τρόπο. Η αποφυγή αυτών των βασικών λαθών θα βοηθήσει να εστιάσει στους σωστούς τρόπους χρήσης των ματιών χωρίς να χρειαστεί να επιστρέψει σε κακές συνήθειες.
METSUKE ΚΑΙ Aikido
H χρήση του metsuke στην πρακτική εξάσκηση του AIKIDO πρέπει να συνεξετασθεί και με άλλες έννοιες οι οποίες αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους. Αυτές είναι :
1. Η Ασφαλής Απόσταση ή Ma ai:
Είναι η ελάχιστη απόσταση στην οποία ο αντίπαλος δεν μπορεί να επιτεθεί χωρίς να κινηθεί. Είναι μία καθόλα δυναμική διαδικασία που αλλάζει συνεχώς και η οποία καθορίζεται από τη θέση μας σε σχέση με τον αντίπαλο, την ταχύτητα κάλυψης της απόστασης με αυτόν και το ρυθμό της κίνησής του.
2. Το Metsuke ή η επαφή με τα μάτια
Κοιτάζοντας τα μάτια του αντιπάλου (που είναι και το παράθυρο για την ψυχή του), η περιφερειακή όραση είναι τις περισσότερες φορές πολύ πιο ικανή να ανιχνεύσει και την παραμικρή κίνησή του. Είναι ένας συνδυασμός υψηλής συγκέντρωσης και συνειδητοποίησης που απαιτείται σε αλληλεπιδράσεις με τον αντίπαλο. Η οπτική επαφή αλλά και η διανοητική αντίληψη πρέπει να είναι ευρεία ακόμη και όταν εστιάζεται στον αντίπαλο..
3. Η Κεντρική γραμμή ή Seichusen
Όλες οι κινήσεις και τεχνικές γίνονται με βάση το κέντρο. Χρησιμοποιώντας την κεντρική γραμμή του σώματος γινόμαστε (μηχανικά) πιο ισχυροί, ιδίως όταν κρατάμε και τους αγκώνες μας κοντά στο σώμα. Η σταθερότητα μειώνεται όταν το κέντρο απομακρυνθεί από αυτή τη γραμμή. Η χρήση της έννοιας του te katana (χέρι – σπαθί) εφαρμόζεται για να υπερασπιστούμε αυτή την κεντρική γραμμή και να εφαρμόζουμε τις τεχνικές.
4. Te katana – Χέρι Σπαθί
Η εφαρμογή του είναι όλα τα δάκτυλα ενωμένα με τον αντίχειρα εκτεταμένο και την ενέργεια να ρέει από το κέντρο μας και να εστιάζει στην λεπίδα που δημιουργεί το χέρι. Όλες οι τεχνικές του Aikido εφαρμόζονται πάνω στις βασικές τεχνικές του σπαθιού. Χρησιμοποιούμε το χέρι – σπαθί ως ασπίδα, όπως ο ξιφομάχος χρησιμοποιεί τη λεπίδα του σπαθιού για την υπεράσπισή του. Χρησιμοποιείται πιο αποτελεσματικά όταν η ενέργεια του χτυπήματος προέρχεται από το κέντρο μας μαζί με την γρήγορη κίνηση και την ισχυρή στάση του σώματος.
5. Ενιαία Ισχύς – Toitsu Ryoku
Η συγκέντρωση ισχύος μέσω του ενός σημείου που στις περισσότερες περιπτώσεις γίνεται μέσω της χρήσης του χεριού – σπαθιού.
6. Ισχύς ατμομηχανής – Ido Ryoku
Η συντονισμένη, ελεγχόμενη και αποτελεσματική κίνηση του σώματος. Συνδέει ό,τι προέρχεται από την πηγή της δύναμης με τον πιο άμεσο δυνατό τρόπο.
Ο Συμβολισμός στις πολεμικές τέχνες.
Στην Άπω Ανατολή οτιδήποτε έχει μία βαθιά σχέση με το συμβολισμό. Αρχαίες παραδόσεις και έθιμα εξακολουθούν να συνυπάρχουν με την πιο προηγμένη τεχνολογική πρόοδο και τον εκσυγχρονισμό. Ακόμη και σε αυτές τις σύγχρονες ημέρες, όταν ο άνθρωπος αποφασίσει να κατευθυνθεί προς τον εσωτερισμό, επιβιώνει ένας ανεπηρέαστος κόσμος, όπου οι πιο ευγενείς και ιπποτικές αρετές εξακολουθούν να εμπνέουν : είναι το BUDO. BUDO σημαίνει «ο δρόμος της ειρήνης μέσω της πρακτικής των πολεμικών τεχνών». Η λέξη προέρχεται από το “BUSHI” (αναφέρεται στον ευγενή, τον ιππότη, τον προστάτη και φύλακα της Καθεστηκυίας Τάξης, τον εγγυητή της δικαιοσύνης και κάτοχο των υψηλότερων ιδανικών και της ηθικής. Αυτός είναι ο κάτοχος του Ναού) και “DO” (που υποδηλώνει το δρόμο, την αναζήτηση της πνευματικότητας). To BUDO, λοιπόν, είναι ο δρόμος που ακολουθείται από τον ιππότη, ως τον άνθρωπο που ενσαρκώνει τις ευγενέστερες αρετές και τις εφαρμόζει στην υπηρεσία της κοινωνίας. Το συγκεκριμένο θέμα είναι εκτεταμένο και θα απαιτούσε ένα μεγάλο δοκίμιο για να αναλυθεί προσεκτικά, έτσι, θα προσπαθήσω να περιγράψω στη συμβολική γλώσσα τους τρεις πτυχές της μύησης στο BUDO:
- To DOJO (Ο τόπος όπου ο Δρόμος ασκείται )
- Το DOGI (Η ενδυμασία – στολή του Δρόμου)
- Το REIGI (Η Τελετή ή το Τυπικό)
Dojo
Το dojo είναι συμβολικά προσανατολισμένο κατά τρόπο που η Γη, ο Άνθρωπος και το Σύμπαν μπορούν αρμονικά να ολοκληρωθούν. Στον εσωτερικό του χώρο υπάρχουν συγκεκριμένες περιοχές που συμβολικά συνδέονται με ειδικές ενέργειες, οντότητες και αριθμούς. Στο μέσο της βορεινής πλευράς υπάρχει η SHINZA, που κυριολεκτικά σημαίνει «τόπος που κατοικεί ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ» ή με διαφορετικά λόγια είναι « Η ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΤΩΝ ΘΕΩΝ». Στην περιοχή αυτή υπάρχει ένας βωμός (Tokonoma), πάνω από τον οποίο έχει αναρτηθεί μία ιερή καλλιγραφία και όπου σπαθιά (Katana) και άλλα ιερά αντικείμενα που χρησιμοποιούνται στις τελετές έχουν τοποθετηθεί. Η Shinza πρέπει να γίνεται βαθιά σεβαστή από τους μυημένους, διότι πνευματικά αντιπροσωπεύει την ύπαρξη του Αρχικού Πνεύματος : είναι το “Sanctum Sanctorum – Τα Άγια των Αγίων” του dojo. Η Shinza είναι ο τόπος όπου οι λεπτές ενέργειες που απορρέουν από την Αρχική Πηγή – Καρδιά/Πνεύμα, επικοινωνούν με την Ανεξάρτητη Καρδιά/Πνεύμα του κάθε εκπαιδευόμενου. Αυτή η ροή ενεργειών σχηματίζει τον “Εγγρηγορώς” του Budo. Η Shinza είναι το Αντι – Χάος, επειδή αντιπροσωπεύει την Κοσμική Τάξη που προήλθε από το Δημιουργό.
Στα δεξιά της Shinza είναι η Κamiza, που κυριολεκτικά σημαίνει «ο Τόπος που διαμένουν τα πνεύματα της Φωτιάς και του Νερού». Η Kamiza συμβολίζει τα στοιχεία της Φύσης: Στην Ανατολική παράδοση το στοιχείο της Φωτιάς – Δημιουργίας τοποθετείται προς το Νότο και σχετίζεται με το καλοκαίρι ; το στοιχείο του Μετάλλου – Διαίσθησης τοποθετείται προς τα Δυτικά και σχετίζεται με την άνοιξη; το στοιχείο του Νερού – Σοφίας τοποθετείται προς τα Βόρεια και σχετίζεται με το χειμώνα; το στοιχείο του Ξύλου – Φαντασίας τοποθετείται προς τα Ανατολικά και σχετίζεται με το φθινόπωρο ; η Γη – Θέληση είναι τοποθετημένη στο κέντρο. Η Kamiza επιπλέον της μυθικής ένωσης της φωτιάς, του ύδατος και των άλλων στοιχείων, αντιπροσωπεύει και την ανάμειξη του αρσενικού – θηλυκού, της αγάπης και του πνεύματος. Στα αριστερά της Shinza είναι η Shimoza, ο τόπος όπου σώζονται τα πνεύματα των προγόνων. Συμβολίζει τη δύναμη του παρελθόντος, τη βασική εμπειρία της εξέλιξης όλων των ανθρώπων, των ζώων και των φυτών. Η ένωση των τριών Shinza-Kamiza-Shimoza είναι μία Τριάδα, που θα πρέπει να συγκρίνεται με εκείνη της καθολικής απόκρυφης επιστήμης.
Στα νότια, υπάρχει η Hikae Seki, που κυριολεκτικά σημαίνει «τόπος όπου κρατούνται οι σημειώσεις» : αυτό είναι το μέρος που προορίζεται για τους μαθητευόμενους, τους νέους προς μαθητεία και τους αρχάριους, όσοι επιθυμούν να μυηθούν στις πολεμικές τέχνες. Στη συμβολική του έννοια, το μέρος αυτό συνδέεται με τη Θηλυκή Υπόσταση, τον Δέκτη των διδασκαλιών του Διδασκάλου προς τους μαθητές, σε αντίθεση με τη Βορεινή πλευρά, μπροστά από τη Shinza, όπου κάθεται ο Διδάσκαλος και αντιπροσωπεύει την Αρσενική Υπόσταση, ή την Εκπομπή των διδασκαλιών του προς τους μαθητευόμενους. Μια κεντρική γραμμή κόβει συμβολικά το dojo σε δύο μέρη, δεξιά και αριστερά, ανατολικά και δυτικά. Ονομάζεται Seitchu Sen. Η οριζόντια γραμμή αντιπροσωπεύει τον άξονα του ορατού κόσμου, το επίπεδο της εκδήλωσης της ανθρωπότητας στη γη. Είναι το σύμβολο της αλληλεπίδρασης μεταξύ ουρανού και γης. Στα δεξιά της γραμμής αυτής κάθονται οι πιο έμπειροι μαθητές, ενώ στα αριστερά κάθονται οι λιγότερο έμπειροι μαθητές, ή οι αρχάριοι. Παραδοσιακά το dojo είναι χώρος που δεν θερμαίνεται, με σκοπό οι μαθητές να αντιλαμβάνονται τις κλιματικές μεταβολές και τα αρώματα των εναλλαγών των εποχών. Το dojo είναι ευλογημένο από τον καθαρμό (misogi) και από τον εξορκισμό (harai) ιεροτελεστιών, προκειμένου να καλεστούν τα ευεργετικά πνεύματα (kami) και να διώξουν τις εχθρικές οντότητες. Ένα τελετουργικά αφιερωμένο dojo είναι ένα προστατευόμενο μέρος , με το δικό του Πνεύμα, ένα μέρος όπου η πρακτική εξάσκηση μπορεί να είναι ασφαλής, μακριά από αδιάκριτα βλέμματα, δυσμενείς επιδράσεις από τον αμύητο κόσμο, όπου Θείες εκπορεύσεις, κατά μία έννοια, το προστατεύουν από τον αόρατο και κακό κόσμο. Το dojo είναι μία άγια περίφραξη, ένας μαγικός προστατευτικός κύκλος, όπου επιτρέπει τους πνευματικούς ανθρώπους – μαθητές να συνεχίσουν την προσωπική τους έρευνα και ανάπτυξη μέσω της εξάσκησης των πολεμικών τεχνών.
Ο αλτρουισμός, ή ο σεβασμός προς τους άλλους και η ευγνωμοσύνη προς το δάσκαλο, θα πρέπει να βασιλεύον εντός του χώρου του dojo. Αυτά τα συναισθήματα, της ευγνωμοσύνης και του σεβασμού, τα οποία ονομάζονται kansa, πρέπει να εκφράζονται και σε όλους όσους ασκούν μαχητικές τέχνες. Οι νεοεισερχόμενοι (deshi) ακούν το Δάσκαλο μέσα στη σιωπή και είναι δεκτικοί στις διδασκαλίες του. Ο ίδιος πρέπει να είναι όσο πιο μεταδοτικός γίνεται, να ανοίξει την καρδιά του με χαρά και συμπόνοια και να δώσει διδασκαλία δίχως να έχει την προσμονή να πάρει πίσω. Ο μοναδικός εχθρός του Δασκάλου που πρέπει να σκοτώσει είναι ο εγωισμός του, ένα συναίσθημα που χωρίζει έναν αληθινό από ένα τρομακτικό δαίμονα. Μόνο αυτός που μπορεί να δώσει μπορεί και να λάβει : αυτό είναι που διακρίνει ένα αληθινό Δάσκαλο της Τέχνης (Master).
Dogi
Η λέξη dogi αποτελείται από τη λέξη DO, που σημαίνει «δρόμος – τρόπος» και από τη λέξη GI, το οποίο σημαίνει «φόρεμα» ή «ομοιόμορφο». Είναι, λοιπόν, η στολή απαραίτητη για την πρακτική εφαρμογή του Δρόμου (BUDO). Αποτελείται από το keikogi (παντελόνι και σακάκι με λευκή απόχρωση), obi – τη λευκή ή μαύρη ζώνη και τη hakama (παραδοσιακή ιαπωνική παντελόνα με επτά πτυχώσεις που μπαίνει πάνω από το λευκό παντελόνι σε μπλε, μαύρη και λευκή απόχρωση). Πριν να φορέσουν το dogi οι ασκούμενοι, είναι υποχρεωμένοι να αφαιρέσουν τα ρούχα τους μέσα στην σιωπή. Συμβολικά, σημαίνει, ότι εισερχόμενοι για εξάσκηση πρέπει να έχουμε απαλλαγεί από οποιαδήποτε αρνητικές πτυχές και επιρροές του βέβηλου κόσμου. Έτσι, αλλάζοντας και φορώντας τη στολή εξάσκησης για την πρακτική του Δρόμου (Budo), με τη σωστή συμπεριφορά – εκείνη τη σιωπής, ψάχνουμε για τυχόν ιδιότητες που μπορεί να λείπουν.
Η Keikogi είναι λευκή, συμβολίζει την ακεραιότητα, την ειλικρίνεια και την ηθική. Το λευκό αντιπροσωπεύει επίσης το Φως, τη Γνώση, την Ευκρίνεια και την Παρθενία. Στην φύση, σχετίζεται με την ηλιακή ακτινοβολία, η οποία μπορεί να διαχωριστεί στα χρώματα μέσα από το Πρίσμα. Το λευκό είναι το χρώμα της προέλευσης. Εξισορροπώντας τις τρεις όψεις του ανθρώπινου πρίσματος (το πνευματικό, το οποίο οδηγεί στην Αλήθεια, το συναισθηματικό το οποίο οδηγεί στην Αγάπη και το φυσικό το οποίο οδηγεί στην Σοφία), είναι πιθανόν να εμφανιστούν τα χρώματα ή αρετές που περιλαμβάνονται στο λευκό φως.
Το σακάκι της στολής πρέπει να φοριέται φορώντας πρώτα το δεξιό μανίκι. Η σωστή διαδικασία είναι επίσης η ίδια και για το παντελόνι και τη hakama, βάζοντας το δεξιό πόδι πρώτα. Η δεξιά πλευρά υποδεικνύει τη δικαιοσύνη, την ειλικρίνεια και το λόγο. (Η ηθική ευθύτητα αναφέρεται στην πραγματικότητα, σε καλούς ανθρώπους). Αντιθέτως η αριστερή πλευρά είναι συνδεδεμένη με τη διαίσθηση, την αγάπη και την ευαισθησία, αλλά ακόμη και με το σκοτάδι την ανειλικρίνεια και την υποκρισία (ένας κακός άνθρωπος συχνά λέγεται και «σκοτεινός» άνθρωπος).
Η ζώνη (obi) δένεται γύρω από την περιοχή της κοιλιάς δεξιόστροφα ή από αριστερά προς τα δεξιά. Θα πρέπει να τονιστεί ότι οι δεξιόστροφες κινήσεις χρησιμοποιούνται στα τυπικά της φυσικής μαγείας, τη στιγμή που οι ανάποδες κινήσεις (αριστερόστροφες) χρησιμοποιούνται από τη μαύρη μαγεία. Η κίνηση της περιτύλιξης της ζώνης αναμειγνύει τις ηλιακές και σεληνιακές όψεις του ατόμου. Η ζώνη επίσης υποδηλώνει το κέντρο (hara), το οποίο είναι δύο εκατοστά κάτω από τον αφαλό, εκεί όπου τοποθετείται το τσάκρα της πηγής του Αγίου Φωτός (seika tanden). Ο κόμπος της ζώνης είναι ένας αληθινός κόμπος αγάπης και συμβολίζει ένα οριζόντιο “8”,(∞), το σύμβολο του απείρου. Το σύμβολο αυτό αντιπροσωπεύει την εξέλιξη των ανθρώπων και της ανανέωσης των ενεργειών, οι οποίες κινούνται σε όλες τις κατευθύνσεις, την αέναη περιπλάνηση του ανθρώπινου Πνεύματος το οποίο ψάχνει για την αλχημική ένωση με την παγκόσμια Ψυχή. Ο κόμπος επίσης ίσταται ως παθητικός δέκτης μπροστά στη δημιουργική δραστηριότητα του Θείου.
Η Hakama είναι η παραδοσιακή ενδυμασία. Είναι το πρώτο διακριτικό σήμα να είσαι μέλος της Bushi (ιπποτικής) κατηγορίας. Μπορεί να φορεθεί από το βαθμό του shodan και μετά (μαύρη ζώνη). Την ίδια στιγμή, εκείνος που επιτρέπεται να φορά τη hakama είναι επιφορτισμένος με μεγάλες ευθύνες και καθήκοντα. Πρώτα από όλα αυτά είναι : Αγάπη, Πίστη, Θάρρος, Σεβασμός, Δικαιοσύνη, Συμπόνοια και Ειλικρίνεια. Αυτές είναι οι επτά αρετές που διακρίνουν τον αληθινό ιππότη. Στις υψηλότερες βαθμίδες από το 6ο dan και μετά, εφόσον έχει απονεμηθεί ο τίτλος του Shihan (που σημαίνει “πρόσωπο προς μίμηση”), δύναται να φοράει λευκή hakama – που συμβολίζει ότι ο συγκεκριμένος έχει αποκτήσει πλήρη ακεραιότητα. Ο κόμπος του δεσίματος της hakama έχει το σχήμα του σταυρού - σύμβολο της δραστηριότητας και της σκληρής μελέτης. Είναι η ένωση της οριζοντιότητας με την καθετότητα, του παθητικού με το ενεργητικό, του αρσενικού με το θηλυκό στοιχείο. Είναι το σύμβολο της ενοποιήσεως των αντιθέτων. Αυτός ο σταυρός κόμπος είναι μπροστά από την περιοχή της seika tanden – το τσάκρα που όπως προείπαμε είναι η πηγή του Αγίου Φωτός.
Reigi
Η τελετή ή ιεροτελεστία (reigi) περιλαμβάνει όλες τις στάσεις, συμπεριφορές και χαιρετισμούς που ασκούνται στο dojo. Η τελετουργία είναι η πιο σημαντική πτυχή των μυητικών σχολείων, όπως και εκείνο της άσκησης μίας μαχητικής τέχνης. Όπως προαναφέρθηκε, το dojo είναι ο χώρος που συγκεντρώνει – συμπυκνώνει όλα εκείνα τα στοιχεία για κάποιον που ενδιαφέρεται για τον Δρόμο, αλλά αυτή η συγκέντρωση - συμπύκνωση θα ήταν άχρηστη αν δεν προστατεύονταν και χορηγούνταν από μία παραδοσιακή τελετουργία, που έχει ως στόχο να κάνει τις ηθικές αξίες να επιβιώσουν και να εφαρμοστούν. Οι τελετουργίες είναι διαφορετικές σε σχέση με το κάθε επίπεδο των εργασιών και της εκπαίδευσης του καθενός ασκούμενου και θα πρέπει να γίνονται σεβαστές και να πραγματοποιούνται με μεγάλη σχολαστικότητα.
Κάθε παραδοσιακή πολεμική τέχνη έχει τη δική της συγκεκριμένη εθιμοτυπία, αλλά υπάρχουν κάποια κοινά σημεία που είναι άξια αναφοράς : Υπόκλιση από όρθια στάση (ritsurei), ή καθιστός στα γόνατα (zarei) μέσα στο dojo, μαζί με τους συνασκούμενους και με τα όπλα του. Όταν ο ασκούμενος εισέρχεται στο dojo και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή που είναι αφιερωμένη για την εξάσκησή του, πρέπει πάντα να εισέρχεται με το δεξί του πόδι. Επιπρόσθετα, στην προηγηθείσα εξήγηση για τη σημασία της δεξιάς πλευράς, πρέπει να προστεθεί ότι η προώθηση με το δεξιό πόδι σηματοδοτεί μία εθελοντική πράξη που είναι εμπνευσμένη από τα ευγενή συναισθήματα που δίνουν έμφαση σε αρετές όπως η πίστη, το κουράγιο, η δικαιοσύνη και η ακεραιότητα.
Το να καθίσει κάποιος παραδοσιακά σε στάση seiza, πρώτα πρέπει να γονατίσει με το αριστερό γόνατο και συμβολίζει την πρόθεσή του να θυσιάσει τις ιδιότητες που σχετίζονται με τον υλικό κόσμο και να παραιτηθεί από όλες τις αρνητικές επιρροές.
Ένα άλλο κοινό σημείο σε όλα τα BUDO είναι η απόσταση, ή maai. Αυτή η λέξη αποτελείται από το MAA, το οποίο σημαίνει “χωροχρόνος” και το “AI” που σημαίνει αρμονία. Αντιπροσωπεύει το απαραίτητο ιδανικό διάστημα για να επιτύχει ο ασκούμενος την αρμονία μαζί με έναν άλλο συνασκούμενό του. Είναι το υπέρτατο μέρος, εκεί όπου οι συγκρούσεις μεταξύ τους μπορεί με ευκολία να επιλυθούν, σεβόμενοι την Θεία Τάξη. Όσο πιο έμπειρος είναι ο ασκούμενος, τόσο μεγαλύτερη είναι και η απόσταση, επειδή ο έμπειρος μπορεί να γεφυρώσει την απόσταση με την πνευματική του αστραπή (κεραυνοβόλα αντίδραση) και είναι για αυτό το λόγο σε άμεση επαφή χωρίς συγκρούσεις που του είναι άχρηστες. Ο δυναμικός «εχθρός» - αντίπαλος, θα ακτινοβολείται από μία δίνη αγάπης και συμπόνοιας που θα τον μεταμορφώσει σε ένα καλύτερο ον, ούτως ώστε να τον βοηθήσει να αναπτυχθεί σε μία κοινωνία όπου βασίζεται στην ανοχή και τη συνεργασία μεταξύ των ανθρώπων.
Μία αληθινή τελετουργία δεν μπορεί να διατηρηθεί αν δεν βασίζεται σε ένα κλίμα αμοιβαίας διάθεσης και εμπιστοσύνης. Ένα ιδανικό περιβάλλον επιτρέπει την ανάπτυξη μίας αμοιβαίας ειλικρίνειας αλλά και στην ανάπτυξη επιπλέον ενστικτωδών και αντιλήψεων (haragei), οι οποίες σχετίζονται και με άλλες μεταφυσικές σχολές. Χάρη σε αυτές τις δυνάμεις, τις προθέσεις, τα συναισθήματα, τις σκέψεις και κυρίως την ίδια την ύπαρξη του συνασκούμενου, μπορεί να γίνει κατανοητή και, τελικώς, να ολοκληρωθεί σε μία συμφωνία – η οποία είναι η αντανάκλαση της παγκόσμιας αρμονίας του σύμπαντος στη γη.
Τεχνικός Διευθυντής του Tokaido ο Michel Erb
Ο Μισέλ Έρμπ Σενσέι 6. Νταν Αϊκικάι Χόμπου θεωρείται απο τους εκπαιδευτές αϊκίντο της νεότερης γενιάς που παίζουν κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη της τέχνης στην σύγχρονη εποχή. Μαθητής ενός απο τους πιο γνωστούς δυτικούς εκπαιδευτές αϊκίντο, του Σίχαν Κριστιάν Τισιέ 8. Νταν Αϊκικάι Χόμπου, ο δάσκαλος Έρμπ ταξιδεύει διαρκώς για να διδάξει σε σεμινάρια ή για να είναι παρών στα πολυάριθμα σεμινάρια του δασκάλου του.
Γεννημένος το 1966 στο Μουλχάουζ, ο Δάσκαλος Erb έδειξε απο πολύ μικρή ηλικία την αγάπη του για τις πολεμικές τέχνες. Μετά το πέρασμα του απο το τζούντο και το καράτε τελικά επέλεξε να ξεκινήσει να ασκείται στο αϊκίντο το 1981 στο Σεν Λουί. Ήταν στα 1986, όταν γνώρισε τον Κριστιάν Τισιέ του οποίου η επίδραση υπήρξε απο την αρχή καταλυτική και σηματοδότησε ένα σημείο καμπής στην προσέγγιση του Μισέλ Έρμπ στο αϊκίντο.
Το 1987 σε ηλικία 21 ετών, θα κάνει το πρώτο του ταξίδι στην Ιαπωνία, την οποία εκ τότε επισκέπτεται τακτικά, συνδυάζοντας τον θαυμασμό του για τον πολιτισμό της με την ανεκτίμητη εμπειρία της εξάσκησης στην Παγκόσμια Έδρα του Αϊκίντο, το Αϊκικάι Χόμπου.
Μέσα από καθημερινή άσκηση ανακάλυψε το βαθύ πλούτο της τέχνης του αϊκίντο και αποφάσισε να μοιραστεί την εμπειρία του με άλλους. Έτσι ξεκίνησε τα πρώτα του βήματα στον τομέα της εκπαιδευτικής. Το 1995 ανέλαβε χρέη περιφερειακού τεχνικού εκπροσώπου για την FFAAA στη Βουργουνδία, το 1996 στο Φρανς-Κοντέ και το 2001 στη Λορένη. Είναι επίσης μέλος του Εθνικού Τεχνικού Κολεγίου της FFAAA από το 1994 και το 2011 διορίστηκε Εθνικός Τεχνικός Διευθυντής της Ελβετικής «Γραμμής Κριστιάν Τισιέ». Απο το 1994 και έως και σήμερα ο Δάσκαλος Μισέλ Έρμπ είναι εκπαιδευτής αϊκίντο πλήρους απασχόλησης και ηγείται μαθημάτων και σεμιναρίων στη Γαλλία και στο εξωτερικό. Ωστόσο παραμένει πάντα μαθητής, συντηρώντας την περιέργεια και την επιθυμία του να συνεχίσει να εμβαθύνει στον συναρπαστικό κόσμο του αϊκίντο.
Στον ακόμα κάπως φιλύποπτο κόσμο των πολεμικών τεχνών, όσον αφορά τα μοντέρνα τεχνολογικά μέσα για την περαιτέρω διάδοση του αληθινού μπούντο στο ευρύ κοινό, ο δάσκαλος Έρμπ, εκτός απο την προσωπική του ιστοσελίδα, διατηρεί ένα πολύ ενδιαφέρον κανάλι στο YouTube, όπου ο επισκέπτης μπορεί, εκτός των σεμιναρίων του, να παρακολουθήσει δύο πολύ δημοφιλείς σειρές φιλμ για το αϊκίντο και τον πολιτισμό: το The Aikido Notebooks with Michel Erb και το Destinations Aikido avec Michel Erb Sensei. Το 2012 ο Μισέλ Έρμπ επιβραβεύτηκε με το 6ο Νταν απο τον Ντόσου Μοριτέρου Ουεσίμπα στην Παγκόσμια Έδρα του Αϊκίντο στο Τόκιο κατά την τελετή Κάγκαμι Μπιράκι του Αϊκικάι Χόμπου.